Ara Hızlanmalar ve Tork Aldatmacası!

[chaos 6]

İki araç düşünün, birinin torku maksimum 380 nm, diğerinin 210 nm. Ara

hızlanmalarda durum nasıl olur?

Diğer verileri bilmeden tabiki 380'lük alır diyorsanız, sadece motordaki tork verisine bakıp bu daha iyi gider gençliğin hatasına sizde düşmüş olursunuz. Hele de 210 nm tork veren aracın beygir gücünün 231 hp olduğunu öğrenip daha da üstüne, olsun önemli olan tork diye ısrar ediyorsanız sizde düne kadar aracının yer yüzündeki en iyi araç olduğunu düşünen 3.20d sahibi arkadaşın çaresiz durumuna düşersiniz 

Bu arkadaş rx8'lerin 210 nm torku olduğunu öğrendiğinde bi acaip şaşırdı, adam herşeyi torka bağlamış, yani klima güzel soğutuyo desen, eee tabi 380 tork var falan diyecek 

- 210 mu?

- Evet.

- Aracın güzelde motoru olmamış, (rotary falan haberi yok tabi)

- Neden.

- Benim araç her türlü geçer bunu.

- 231 beygir yalnız bu kalkışta falan şansın düşük.

- Olsun kalkışta olmasa da ara hızlanmada geçerim.

- Niye tork geç mi anlıyo hızlandığını

Herneyse dün tesadufi aynı yerde işimiz var, gebze sabiha gökçen arası gideceğiz, ısrarla yolda deneyelim dedi, bende pekala dedim 90 civarına geliriz Tem'de müsaitse hızlanırız, ne kadar güvenilir bir test olacaksa artık:) Bu arada rx-8 3. vites 90km hızda 6000 çeviriyor ki tam delirme anları motorun, ona göre 90 dedik tabi  . Neyse 90 civarında aynı anda hızlanmaya başladık 4. vitesin sonunda ki yaklaşık 180 civarına geliyor arada bi 50-60 metre olmuştu:) Sonra beni aradı ve sen yanlış biliyorsundur o aracın torku 210 olamaz diyor. Hala tork=ara hızlanmanın her zaman geçerli olamayacağını kabul etmiyor.

Vakti zamanında da bir arkadaş internetten bakıp kendi aracının (120 beygir, 300nm tork bir turbo dizel) 60-100 hızlanmasının benim araçtan daha iyi olduğunu iddia etmişti. Gülüp geçmiştim ama ben bilimsel konuşuyorum bak test sonuçları diye de ısrarına devam ediyordu. Bak dedim o 4. vites ara hızlanması. Senin aracın 60'la giderken 4. viteste maksimum torkuna yakın yerlerde başlıyor, bense 3000 devir civarı, rotary için gayet ölü bir devirde. Ben 60-100 yapmak istesem ikiden başlarım ki sen muhtemelen 60 civarında 2. viteste bir dizel için artık ölü bir devre yaklaşacağından 3le başlaman daha mantıklı, bu durumda kimin ne hızlanacağı da malum. Neyse bu arkadaş daha mantıklı olduğundan teste gerek kalmadan kabul etmişti, ama neydi bunları o yanılgıya düşüren?

Efendim kısaca açıklayacak olursak basit makina mantığı ile başlayalım.

Aşağıdaki resimde iki dişli görüyoruz, büyük olanın diş sayısı küçüğün iki katı. Bu durumda küçük dişliye 100 nm tork uygulağımızda büyükte 200nm elde ediyoruz. Yapılan iş aynı olduğundan bir yerden kaybetmemiz lazım ki o da soldaki dişli iki defa döndüğünde sağdaki bir tam tur dönüyor. Yani hızdan kaybediyoruz. Bu iki dişlinin birbirine oranı 2:1.

Vites oranlarındaki 4:1 gibi ifadeler işte tamda iki dişlinin diş sayısının oranı. Burada gözüken tekere iletilen tork değerinin istenildiği gibi ayarlanabileceği. Misal 1. vites oranımız 4:1 ve son dişli oranımızda 3:1, bu durumda motordaki torkun tam 12 katını tekerlere iletebiliyoruz. (Kayıpları falan ihmal ediyorum)

Zaten mantıklı düşünüldüğünde ortalama bir insanın kolaylıkla 100nm tork uygulayabileceğini biliyoruz, bu durumda 200nm lik bir motor torkunun dişliler yardımı olmadan aracı hareket ettiremeyeceği ortada. Bu örneğimizde kayıpları ihmal ettiğimizde aracın torku maksimum 200nm ise , 1. viteste lastiklere maksimum 2400 nm civarı tork uygulanıyor. 4. vites oranı 1 diyelim, bu durumda 4. viteste lastiklere maksimum son dişli oranı kadar yani 3*200=600 nm tork iletebiliyoruz ki bu da 4. viteste aracı neden kaldıramayacağımız gösteriyor.

Ee madem lastiklerdeki tork değerini istediğimiz gibi artırabiliyoruz, 10:1 lik dişliler kullanalım tork uçsun? Velakin dediğim gibi hızdan kayıp var ve o elde ettiğiniz devasa torku karınca gibi hızlanarak ödersiniz:)

Otomotiv üreticileri motorun tork grafiğine, benzinli dizel

versiyonlarına, sportif mi ekonomik amaçlı olduğuna göre değişik vites oranları uyguluyorlar. Genelde incelerseniz dizel motorların son

dişlilerinin benzinli versiyonlara göre daha uzun tutulduğunu  görürsünüz.

Aşağıda f30 3.20d ile RX-8 in manuel versiyonlarının lastiğe

iletilebilecek max tork değeri olarak bir karşılaştırması var. Ülkemizde 3.20d manuel satılmıyor ama karşılaştırma açısından durum bu. Ki dediğim gibi bunlar teorik olarak lastikteki maksimum tork değerleri. Dizel araçlarda maksimum tork devrinden sonra torktaki dramatik düşüşten  hiç bahsetmeyelim. Araçların ağırlık, aerodinamik, aktarma, tork ve beygir gücü eğrilerinin aynı olduğunu varsayarsak iki aracın neredeyse aynı gitmesi lazım, motordaki 2 kata yakın tork farkına rağmen, ki aynı bile gidemediğini de bir sonraki tabloda göreceksiniz zaten:)

Aşağıdaki tabloda da piyasada bulunan en güçlü dizel sedanların performans tablosunu yaptım. Verileri http://www.automobile-catalog.com sitesinden aldım. Bu site kendi simülasyonları ile tüm araç verilerini gerçek yol performans verilerine dönüştürüyor. Arada verileri bendeki dergilerle karşılaştırıyorum oldukça tutarlı.

Evet  E serisi biraz alakasız duruyor farkındayım ama c250 cdi'ın verilerini bulamadım. Bu araçlara sahip olanlar düşük devirdeki ivmelenmelerinin verdiği keyifle kendilerini yolların kralı sanıyor olabilirler ama şanzıman oranları iyi ayarlanmış geniş devir bandına sahip bir araç (misal Rx- karşısında ara hızlanma olsun kalkış olsun şansları pek yok. Evet görüldüğü üzere rx8 ile en üst viteste ara hızlanma yaparsanız (80-120 rx8: 11,8 saniye) rezil olursunuz. Ancak 80-120'in hakkı olan 3. viteste işe başlarsanız (kickdown verileri) 500nm tork veren aracın bile rx8 karşısında şansı olmadığını görürsünüz. Ki yolda da aynen onu yapıyoruz.

Sadete gelirsek, insanlar araç alırken neredeyse beygir gücü yerine torka bakıp almaya başladı.  90 larda falan hatırlıyorum da kataloglarda tork verisi bile yazmazdı. Ne zamanki batık Avrupa son bir hamleyle turbo dizeli keşfetti, her yerde mucize torktan bahsedilmeye başlandı  Bu ne kadar devam eder bilmiyorum ama iyiki Rx8 gibi tork yalanına tek başına savaş açan bir araca sahibim:) 

[tesla 0]

Öncelikle emeğinize sağlık, verilen bilgiler ve tablolar özenle hazırlanmış.

Hızlanma değerlerinde motor ve aktarma ile birlikte araçların ağırlıklarına da değinilseydi daha iyi olurdu.

Bir de merak ettiğim bir şeyi sorayım size;

Aracım 105 hp, 145 tork tam otomatik mazda 3, arkadaşımın aracı ise 1.4 D-4D manuel auris (90 hp, 200 tork sanırım). arkadaşım her türlü benim aracı geçebileceğini iddia ediyor ve bu konularda bilgili birisi. Siz ne dersiniz deneme yapmaya değer mi yoksa hiç denemeyip rezil olmaktan kurtulayım mı? 

[kursadnart 46]

Öncelikle emeğinize sağlık, verilen bilgiler ve tablolar özenle hazırlanmış.

Hızlanma değerlerinde motor ve aktarma ile birlikte araçların ağırlıklarına da değinilseydi daha iyi olurdu.

Bir de merak ettiğim bir şeyi sorayım size;

Aracım 105 hp, 145 tork tam otomatik mazda 3, arkadaşımın aracı ise 1.4 D-4D manuel auris (90 hp, 200 tork sanırım). arkadaşım her türlü benim aracı geçebileceğini iddia ediyor ve bu konularda bilgili birisi. Siz ne dersiniz deneme yapmaya değer mi yoksa hiç denemeyip rezil olmaktan kurtulayım mı? 

manuel olmasının avantajı ile daha seri kalkacaktır, ancak 3.vitesten sonra size direnebilme şansı yok.

[dülgeroğlu 2]

Öncelikle emeğinize sağlık, verilen bilgiler ve tablolar özenle hazırlanmış.

Hızlanma değerlerinde motor ve aktarma ile birlikte araçların ağırlıklarına da değinilseydi daha iyi olurdu.

Bir de merak ettiğim bir şeyi sorayım size;

Aracım 105 hp, 145 tork tam otomatik mazda 3, arkadaşımın aracı ise 1.4 D-4D manuel auris (90 hp, 200 tork sanırım). arkadaşım her türlü benim aracı geçebileceğini iddia ediyor ve bu konularda bilgili birisi. Siz ne dersiniz deneme yapmaya değer mi yoksa hiç denemeyip rezil olmaktan kurtulayım mı? 

Hocam 3000 devirin altına düşme, sınıfının yüksek beygir ve tork değerlerine sahip araçları bile mazda 3 karşısında tutunamıyor. Bence bizim araçlarda mükemmel bir motor-şanzıman uyumu var. Arkadaşım daha yeni bir honda civic aldı, benim arabayı kullandırdım, diyor ki bu araba 105 beygir olamaz.

[dülgeroğlu 2]

Bu arada güzel bir konu olmuş, bilgiler için teşekkürler. Konu hakkında Mustafa Abinin de yorumlarını dinlemek lazım..

[Touring 1]

Mazda 3 lerin torku ve beygir gücü akranlarına göre biraz düşük ama beygir gücünün yola iletiminden kazanıyor diye okumuştum önceden. Bir incelemek lazım.

[emregc 401]

Çok güzel karşılaştırma olmuş, Sportif araç kullanmak isteyen buyursun spor araç alsın , RX-8 , MX-5 spor keyfi için var...

[pikapika 4]

Yazının ilk başlarında macera arayan bir arkadaşımız bir şeyler karalamış diye düşünürken, devamında oldukça bilgilendirici ve destekleyici örnekler içeren makale tadında bir yazıya dönüştü. Bu konularda çok cahil olduğum için keyifle okuyup bir şeyler öğrenmeye çalıştım. Paylaşımın ve emeğin (hem özenerek hazırladığın derlemen hem de Rx8'imizi ezdirmediğin ) için teşekkürler. Ben olsam bu rotary motor der konuyu kapatırdım

[Mehmet Özdemir 3.575]

Çok iyi bir çalışma olmuş, kendi adıma çok şey öğrendim diyebilirim.

[apojitsu 8]

"Bu araçlara sahip olanlar düşük devirdeki ivmelenmelerinin verdiği keyifle kendilerini yolların kralı sanıyor olabilirler"

:D :D turbo dizeller piyasaya çıktığından beri benimde dilimden düşmeyen bir laftır. böyle bi 2000 devir yaslıyo ya araba, uçuyoruz sanıyolar :D

[alpergazel 8]

emeğinize sağlık, güzel bir çalışma olmuş.

tek başına tork verisinin bir anlam ifade etmediğini bir örnekle daha anlamış olduk.

en nihayetinde asıl önemli olanın beygir gücü(hp) olduğu anlaşılıyor. 

(tabi aktarma organlarının ne kadar verimli olduğuda önemli)

[M.E.G 1.547]

Öncelikle emeğinize sağlık, verilen bilgiler ve tablolar özenle hazırlanmış.

Hızlanma değerlerinde motor ve aktarma ile birlikte araçların ağırlıklarına da değinilseydi daha iyi olurdu.

Bir de merak ettiğim bir şeyi sorayım size;

Aracım 105 hp, 145 tork tam otomatik mazda 3, arkadaşımın aracı ise 1.4 D-4D manuel auris (90 hp, 200 tork sanırım). arkadaşım her türlü benim aracı geçebileceğini iddia ediyor ve bu konularda bilgili birisi. Siz ne dersiniz deneme yapmaya değer mi yoksa hiç denemeyip rezil olmaktan kurtulayım mı? 

90 bg lik 6 ileri ford focus havada karada bizimkileri geçiyor

Mazda3 dizeli bilmiyorum fakat focus dizel gerçekten çok iyi gidiyor. Mazda 3 ile 195' e çıkabildiğim hafif eğimli yolda 210-215 arası yapıyor. Bunun birde 115 bg olanı var.

Toyota da oldukça iyi gidiyor. 1.4 deyip 90 beygir deyip kapışmayın otomatik mazda 3 le onun gibi kalkamazsınız.

[Son Irlandalı 1]

Çok güzel bir yazı olmuş elinize sağlık. Ama yazılımlı 320d den uzak durun onlar sıkıntı çıkarabiliyor Auris vs Mazda3 konusunda da aurisle kafa kafaya yürüyebilir diye düşünüyorum. Kendi aracımla polo1.6 tdi ve yeni clio4 1.5dci bizim arabalarımızı geçiyor.

[İlhan 6.821]

Özkan ellerine ve emeğine sağlık. Ders niteliğinde bir çalışma olmuş gerçekten. Paylaşım için teşekkürler.

[domestos 0]

Emeklerine sağlık, güzel ve açıklayıcı bilgiler verilmiş... Teşekkürler.

HP ve Tork'u uygun potada eritebilen üreticiler bir kaç adım öne çıkıyor demekki.

[Burak 5.112]

Ellerine sağlık Özkan , gayet güzel açıklama olmuş. Bu aradabir de ağırlık karşılaştırması da yapılması gerekirdi diye düşünüyorum amatabii tork 380 olunca ona da gerek duymamış sanırım arkadaş

[Erdoğan Ardıç 1]

güzel bir yazı olmuş emeğinize sağlık. bir de geçmiş zamandan dizel benzinli tork muhabbetini içeren şöyle bir aydınlatıcı konu vardı.

http://www.mazdaclubtr.com/28581/dizel-araclar/

[Erdoğan Ardıç 1]

Çok güzel bir yazı olmuş elinize sağlık. Ama yazılımlı 320d den uzak durun onlar sıkıntı çıkarabiliyor Auris vs Mazda3 konusunda da aurisle kafa kafaya yürüyebilir diye düşünüyorum. Kendi aracımla polo1.6 tdi ve yeni clio4 1.5dci bizim arabalarımızı geçiyor.

Clio'nun bizi geçtiğine bende şahit oldum,yalnız birde şöyle bir durum var: Clio şoförü önceden boy abdestini alıp iki rekat namaz, ardından salavatlar eşliğinde o direksiyonun başına geçmeli,yol dümdüz olmalı ve kesinlikle fren yapmayı aklının ucundan dahi geçirmemeli. Aksi taktirde onu arkasından takip eden bir hantal otomatik Mazda 3 hafif bir otoban virajında dahi anında selamı çakacaktır 

[Son Irlandalı 1]

Tabikide duz yolda yoksa virajlarda hic sansi yok direksiyon tepkimeleri yol tutus bayaa kotu arkadasiminda en cok dert yandigi konular bunlar

[barisdascan 0]

90 bg lik 6 ileri ford focus havada karada bizimkileri geçiyor

Mazda3 dizeli bilmiyorum fakat focus dizel gerçekten çok iyi gidiyor. Mazda 3 ile 195' e çıkabildiğim hafif eğimli yolda 210-215 arası yapıyor. Bunun birde 115 bg olanı var.

Toyota da oldukça iyi gidiyor. 1.4 deyip 90 beygir deyip kapışmayın otomatik mazda 3 le onun gibi kalkamazsınız.

6 ileri vitesli dizel ford ların 115 hp olduğunu biliyorum. bizim mazda 3 dizellerle aynı motor var. 5 vitesli dizel fordlarda 109 hp, yine bizim mazda 3 lerin 2010 modelleri ile aynı