Mazda CX-3 AWD/4x4 Sisteminin Çalışma Prensibi

[okkko 564]

Merhabalar...

İlhan'ın bilgi kirliliği tespiti üzerine Cx-3 ve Cx-5'lerin AWD sistemlerinin nasıl çalıştığına dair biraz bilgi vermek gerek hasıl oldu...

Öncelile Cx-3 ve Cx-5'in benzer yönleriyle başlamak gerekiyor.

Her iki araç da otomatik şanzumanlı versiyonları AWD olarak satılıyor. Araçlar normalde %100 önden çekişli. Bir takım parametrelere göre arkaya en fazla %50'ye kadar değişen oranlarda çekiş gönderiyor. Peki bu nasıl oluyor. 

İşin mekanik kısmı: Araç bildiğimiz önden motorlu önden çekişli bir aracın üzerine; arkaya bağlı bir şaft, arkada bir diferansiyel ve arasında bir elektro kaplin kavrama sisteminden oluşuyor. Bu şu demek oluyor. Araç arkaya ne kadar güç vermek isterse arka kaplin kavramaya o kadar voltaj veriyor ve kaplin kavrama zaten yükte olan şaftı diferansiyele bağlıyor. Böylece tokun istenen kadarı arkaya aktarılmış oluyor. Ne kadar arkaya aktarırsanız o kadarı önden eksiliyor doğal olarak. Yani ön torku azaltmak için bir tertibat yok, arka torku arttıran düzenek önün azalmasına neden oluyor.

İşin Elektronik kısmı: Araçta bir sinyal var. Şöyle düşünün ki bu sinyal 0-100 arasında bir frekansa sahip. Bu frekans arka diferansiyeli kumanda ediyor ve ne kadar artarsa şafta o oranda güç geçmesini sağlıyor. sinyal 0 ise arkada güç %0, sinyal 10 ise şafta gelen yükün %10 aktarılıyor ve araç %5 arka çeker, yüzde %95 önden çekişli oluyor. Benzer şekilde sinyal 100 olursa kaplin tam kavrama sağlıyor ve yük %50 ön %50 arka çekişli hale geliyor. Peki bu sinyal nasıl veya ne gibi parametrelerden etkilenip oluşturuluyor?...

Araç hızı

Tekil tekerlek hızı (4 teker'den ayrı)

Direksiyon açısı*

Araç jiroskop değerleri (yokuş/iniş/yanal ivme)*

Gaz pozisyonu / Fren pozisyonu

Vites pozisyonu

Diferansiyel yağ sıcaklığı / şanzıman yağ sıcaklığı

Yağmur sensörü*

Dış ısı sensörü*

Motor hızı / tork sensörü vs. gibi birçok sensör.

Burada Mazda'nnı AWD sistemi (*) ile işaretlenen noktalarda diğer AWD sistemlerden ayrışıyor. Çünkü Mazda AWD önceden belirtilen bir takım algoritmalardan ayrı olarak sezgisel bir yapıya da sahip. Nasıl mı? Onu da birazdan anlatacağım.

Yukarıdaki sensörlerden gelen verilere göre araç ürettiği 4x4 sinyali ile kaplini çalıştırıyor ve istediği oranda 4x4 oluyor. Yani araç gaza basmasanız da yağmur yağıyor ise (yağmur sensörlü olmayan modellerde silecek pozisyonu) aracı en az %4 4x4 yapıyor. Hava sıcaklığı belli bir değerin altına düşünce 4x4 frekansını arttırıyor. Mesela +4, 0, -4, -10 derecelerde birer tık artıyor 4x4 frekansı. Küçük vitesler, soğuk havalar, dik iniş ve çıkışlar her zaman daha fazla  4x4 frekansına sebep oluyor...

Diğer AWD'lerden farkına gelelim; Sezgisel bir sistem demiştim. Bunu şöyle anlatmak daha anlaşılır olacaktır. Mesela yokuşta kalkış yapacaksınız,direksiyonda sağa veya sola dönük. Bu durumda önden veya arkadan çekişli arabanın patinaj çekmeden yürümeye başlaması mümkün değil. Çünkü direksiyon da düz değil. Bir de zemin gevşek ise yürümek bile mümkün olamayabilir. Ayak frende yürümeye hazırlanıyorsunuz burada akıllı tabir edilen 4x4 sistemler sizin gaz vermenizi ve patinaja kalmanızı bekler. Patinaj halinde arkaya biraz güç verir ve patinajın kesilmesini bekler. Yetmezse biraz daha, biraz daha ne zaman araç yürüdü arka çekişi sabit tutar. Taki ayağınızı gazdan çekene kadar.

Mazda bu gibi noktalarda şöyle ayrılıyor. Yokuşta direksiyon açışıyla kalkış şüphesiz patinajdır. Peki neden patinaj çekmeyi ve tekrar tutunma için daha fazla tork düşürmeyi bekleyeyim. Hem bir tekerlek maksimum 10 Nm ile tutunabiliyor ve 10,1 Nm ile patinaja kalıyorsa, bir kere patinaj ettiğinizde artık belkide 8Nm torka düşmeden tekrar tutunma sağlayamazsınız. Bkz: Statik ve dinamik sürtünme kuvvetleri. CX serisi araçlar yokuşta siz gaza basmadan 4x4 olarak bekliyor. Gaza bastığınız anda güç arka aksa da iletiliyor siz patinajsız bir şekilde kalkışa başlayabiliyorsunuz. Ayağınızı çektikçe ve düzlüğe geldikçe arka aksa iletilen tork azaltılıyor. Tabi bu örnekleri çoğaltmak mümkün...

Mesela yüksek hızlarda aracın yanal ivmesi 0,5G'yi geçtiğinde 4x4 olmak için kaymayı beklemeye gerek var mı? zaten birazdan kayacaksın. Sonra 4x4 sitemi arka aksa güç verecekte, toparlayacak. Sen kaymadan arka aks tutunursa hiç riske girmeden (hatta çoğu zaman farketmeden) virajdan çıkıp gidiyoruz.

Hava 0 derecenin altındayken ve silecekler çalışıyorsa yerde buz olabileceğini söylemek için kahin olmaya gerek yok.

Şimdi neden bu kadar karmaşıklaştırmış bu adamlar bu işi?... Gereksiz yakıt tüketiminin (ve emisyonun) önüne geçmek ve gerektiğinde arabanın 4x4 olduğunu bilmek. Bu sistem şuanda piyasanın en efektik ve kompak sistemi. Toplamı 25-30kg gibi düşük bir ağırlıkta ve gerçekten çok iyi çalışıyor. 

Özetle durum bu... Umarım kullanıcılara ve niyetli olanlara faydalı olur... Bu konudaki spesifik sorularınızı varsa cevaplamaya çalışırım.

[Fotifoti 2.389]

Çok güzel bilgiler ve gerçekten çok güzel sistem

[İlhan 6.829]

Okan'ım klavyene sağlık çok teşekkürler vermiş olduğun güzel bilgiler için. Şimdi taşlar bende tam yerine oturdu, sağ olasın.

[Fotifoti 2.389]

Ek sorayım . Cx3/cx5 benzerliği kısmı tamam. Peki farklı yönleri var mı ?

[okkko 564]

52 dakika önce, fotifoti :

Ek sorayım . Cx3/cx5 benzerliği kısmı tamam. Peki farklı yönleri var mı ?

2015 cx5 ile cx3 aynı...

2014 cx5 de sezgisel kısım biraz daha az gelişmiş.

Tabi cx3 ile cx5 de araç boyutları, güçler, ağırlıklar vs. farklı olduğu için frekans üretim değerleri farklı... Ama temel algoritmalar aynı...

[Fotifoti 2.389]

2015 cx5 ile cx3 aynı...

2014 cx5 de sezgisel kısım biraz daha az gelişmiş.

Tabi cx3 ile cx5 de araç boyutları, güçler, ağırlıklar vs. farklı olduğu için frekans üretim değerleri farklı... Ama temel algoritmalar aynı...

Mazda 6'da aynı sistem o halde. Araca göre programlıyorlar sadece. Çok konvansiyonel gördüm

[okkko 564]

2 dakika önce, fotifoti :

Mazda 6'da aynı sistem o halde. Araca göre programlıyorlar sadece. Çok konvansiyonel gördüm

Aynen... Sen çözdün bu işi...

Cx9 biraz farklı. Onu da araştıracağım...

[Teknisyen 153]

Okan Bey Teşekkür ederim.Teknik bir konuyu son derece anlaşılabilir anlatmışsınız. 

eğer bu tür konular açarsanız bir numaralı takipçisi olacağım.  

[okkko 564]

Siz sorun ben yazarım fırsat buldukça...

[Teknisyen 153]

Başka bir konuda Biturbo ,Twin Turbo  ve Değişken Geometrili Turbo ile ilgili tanımlama yapmıştınız.Eğer mümkünse bu konuda geniş içerikli bir yazı yazabiliri misiniz?

[Mehmet Özdemir 3.575]

Bu kaplin manyetik herhalde değil mi?

HTC One_M8 cihazımdan Tapatalk kullanılarak gönderildi

[okkko 564]

2 saat önce, Teknisyen :

Başka bir konuda Biturbo ,Twin Turbo  ve Değişken Geometrili Turbo ile ilgili tanımlama yapmıştınız.Eğer mümkünse bu konuda geniş içerikli bir yazı yazabiliri misiniz?

Bu mazda ile ilgili spesifik bir konu değil yani bu konuyu daha iyi bilenler vardır. Onların yazması daha uygun olur diye düşünüyorum. Yanlış bilgi vermek istemem...

17 dakika önce, Mehmet Özdemir :

Bu kaplin manyetik herhalde değil mi?

Ya viskos kaplindir yada manyetik kavramalı...

Manyetik olması aşırı ısınmaya neden olacaktır. Bu sebeple uzun süreli 4x4 veya off road kullanımlarında aşırı ısı problemi olabilecektir. O sebeple viskos kaplin olduğunu tahmin ediyorum. Ama bu konuda bir araştırma yapacağım...

[okkko 564]

2 saat önce, Teknisyen :

Başka bir konuda Biturbo ,Twin Turbo  ve Değişken Geometrili Turbo ile ilgili tanımlama yapmıştınız.Eğer mümkünse bu konuda geniş içerikli bir yazı yazabiliri misiniz?

Bu mazda ile ilgili spesifik bir konu değil yani bu konuyu daha iyi bilenler vardır. Onların yazması daha uygun olur diye düşünüyorum. Yanlış bilgi vermek istemem...

36 dakika önce, Mehmet Özdemir :

Bu kaplin manyetik herhalde değil mi?

Ya viskos kaplindir yada manyetik kavramalı...

Manyetik olması aşırı ısınmaya neden olacaktır. Bu sebeple uzun süreli 4x4 veya off road kullanımlarında aşırı ısı problemi olabilecektir. O sebeple viskos kaplin olduğunu tahmin ediyorum. Ama bu konuda bir araştırma yapacağım...

 

Bu arada ufak bir araştırma yaparken benim yazdıklarımın neredeyse örneklerine kadar aynı olan bir yazıya rastladım. Demekki aynı kaynaktan besleniyoruz yazıyı yazan adamla...

http://www.caradvice.com.au/412419/mazda-our-awd-is-better-than-the-rest-and-well-prove-it/

Elektrohydrolic multi plate transfer / Elektro hidrolik çok plakalı kaplin transfer sistemi olduğu yazıyor bir kaç yerde.

Ama kesin cevabı bulur yazarım fırsat bulunca...

[jackjoker 185]

budur. bilgilendirme için teşekkürler

[Servet 1.577]

Bu kaplin manyetik herhalde değil mi?

HTC One_M8 cihazımdan Tapatalk kullanılarak gönderildi

Haldex 5 veya 6 olması lazım. Hidrolik pompa ve kavrama balataları var. ( mini otomatik sanzuman tek vites )

[Leskylor 103]

@okkkoAracımda bulunan AWD sistemi hakkında biraz daha bilgiye sahip olmuş oldum. Anlatım için teşekkürler.

CX-5 ve CX-3'ün ayrıştığı noktaları da ana yazıya eklerseniz, komple bir başvuru yazısı olacaktır.

[sztoker 6]

24.04.2016 at 10:52, Servet :

Haldex 5 veya 6 olması lazım. Hidrolik pompa ve kavrama balataları var. ( mini otomatik sanzuman tek vites )

Mazda awd sistemi olarak haldex mi kullanıyor? Ben kendi üretimi bir sistem zannediyordum.

[Servet 1.577]

Haldex kavrama sisteminin adı

[sztoker 6]

15.02.2017 at 18:21, Servet :

Haldex kavrama sisteminin adı

http://www.subaru4ever.com/index.php?topic=146.15

Bu adreste mtutun JTEKT olduğunu söylüyor. Acaba hangisi doğru?

[Servet 1.577]

Cx5 demiş. Aynı olabilir